Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu
Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Marka Bilgileri
Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Marka Bilgileri ve Ürünleri, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu Kimin? - Yerli Türk Malı
Kurum;
- Tophane-i Amire Müşirliği, (1832)
- Tophane-i Amire Nazırlığı, (1908)
- İmalat-ı Harbiye Müdüriyeti Umumiyesi, (1909)
- Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü, (1921)
- MKE Kurumu Genel Müdürlüğü (1950)
unvanları altında iktisadi ve ticari faaliyetlerini devam ettiren bir kuruluş olarak günümüze kadar gelmiştir.
17. yüzyıla kadar güçlü bir konumda olan Osmanlı Savunma Sanayi, 18. yüzyıldan itibaren Avrupa’daki teknolojik gelişmeleri takip edememiş, I. Dünya Savaşı sonrasında ise etkinliğini büyük ölçüde yitirmiştir.
Bu nedenle, Cumhuriyetin ilk yıllarında savunma sanayine ilişkin ciddi bir alt yapı yoktur. Bu alandaki tesisler, Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara çevresinde, işgal altında bulunan İstanbul’dan imalathane ve tezgahların Anadolu’ya nakledilmesi ile oluşan küçük imalathanelerden ibarettir.
Savunma sanayinin, topyekun sanayileşmenin ve kalkınmanın önemli bir parçası olduğunun bilincinde olan Kurtuluş Savaşı’nı gerçekleştiren kadro, ilk planlı dönemde sanayileşmenin ve dolayısıyla savunma sanayinin devlet eliyle yönlendirilerek geliştirilmesini öngörmüştür. Bu kapsamda 1921 yılında “Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü” kurulmuştur. Savunma sanayinin gelişmesi için Kırıkkale’de entegre bir silah sanayinin kurulması hususu, ilk kez İzmir İktisat Kongresi’nde ele alınmıştır.
Bu görüş ve kararlar doğrultusunda başlatılan çalışmalar sonucu;
- 1924’de Ankara’da Hafif Silah ve Top Tamir Atölyeleri, Fişek ve Marangoz Fabrikaları,
- 1928’de Kırıkkale’de Pirinç Fabrikası,
- 1928’de Kırıkkale’de Elektrik Makinaları Fabrikası,
- 1929’da Kırıkkale’de Mühimmat Fabrikası,
- 1931’de Ankara’da Kayaş Kapsül Fabrikası,
- 1931’de Kırıkkale’de Çelik Fabrikası,
- 1935’de Ankara’da Gaz Maskesi üretimi için Mamak Gaz Maske Fabrikası,
- 1936’da Kırıkkale’de Barut, Tüfek ve Top Fabrikaları,
kurulmuştur. Bu fabrikalar bugünkü MKE Kurumu’nun temelini oluşturmuştur.
Bu kapsamda sadece savunma sanayi alanında değil, sivil alanda da birçok ürünün ilk üretimi Kurum tesislerinde gerçekleştirilmiştir. Örneğin, 1950’li yıllarda MKE Kurumu tarafından üretilen tek motorlu UĞUR 44 ilk Türk Uçağı’dır. İlk demiryolu rayı haddeleme, ilk sac mamulleri ve pirinç malzeme, takım tezgahları, vasıflı çelik haddehanesi, pik ve sfero dökümhanesi, elektrik sayaçları, zirai mücadele aletleri, tekstil makineleri, dişli ve dişli kutusu imal tesisleri, çelik çekme boru, askeri pil imalatları da bu ilkler arasındadır.
Askeri fabrikaları faal hale getirmek, nitelikli ürün veren, hem sivil hem de askeri sektöre hitap edecek bir yapıya kavuşturmak, TSK’nin ihtiyacını güvenli ve istikrarlı bir biçimde karşılamak, yüksek teknolojiye sahip, harp silah ve araçlarını yurt içinde üretmek ve bunun için alt yapı oluşturacak üretim tesislerini kurmak amacıyla, 08 Mart 1950 tarihli ve 5591 sayılı (mülga) kanunla sermayesinin tamamı devlet tarafından karşılanmak üzere Askeri Fabrikalar Umum Müdürlüğü tüm mal varlığı ile devredilerek Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu kurulmuştur.
Kurum, 1950’li yılların ortasından itibaren bu durumun getirdiği olumsuzlukları giderebilmek ve özel sektörün giremediği, güçlükle gelişen ve ekonomide darboğaz yaratan sanayi alanlarına da etkin bir müteşebbis olarak girmek gereğini duymuştur.
Böylece hem savunma sanayinin belirsizlikten kaynaklanan riskini bertaraf etmek, hem de yeni gelişen ülke sanayisine öncülük etmekle de kendini görevlendirmiş olan Kurum, (bu kapsamda; Türk Traktör Fabrikası, Trakmak, Tofaş Otomobil Fabrikası, Tofaş Oto Ticaret, Tügsaş, Nitromak vb. dev sanayi kuruluşlarının kurulmalarına büyük ortak olarak öncülük etmiştir.) sanayimiz için yetişmiş insan gücü ile bir okul, teknolojik gücü ile de bir ekol oluşturmuştur.
Kurumun özellikle 1960-2010 yılları arasında gerçekleştirdiği gerek yatırımları gerekse özel sektöre sermaye katılımları ile ülkemiz ekonomisine olan katkısı önemli boyutlara ulaşmıştır. Yapılan bu teknoloji yatırımları ile hem yeni ürünler kazanılmış, hem önemli döviz tasarrufu yapılmış, hem de ülkemiz savunma ve özel sektörüne öncülük edilmiştir.
Kurumun 5591 sayılı özel kuruluş kanunu, 105 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile bu tarihte yürürlükten kaldırılmış ve MKE Kurumu’nun da dahil olduğu KİT’leri tek bir mevzuat altında birleştirmeyi amaçlayan, 18/06/1984 tarihli 233 sayılı KHK yürürlüğe girmiştir.
Kurum, 1950 yılından beri ilgili Bakanlık olan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinden çıkarılarak, 2000 yılında MSB’nin ilgili kuruluşu haline getirilmiştir.
Bu gelişmelerin MKE Kurumu’na yansıması da; Kurumun özel sektöre yönelik üretimlerinden vazgeçmesi ve tüm imkân ve yeteneğini TSK’nin ihtiyaçlarına yöneltmesi şeklinde olmuştur. Piyasaya dönük üretim yapan şirketlerden;
- Anpil A.Ş. 1998 yılında tasfiye edilmiş,
- Elsa A.Ş. 1999 yılında işletme statüsüne dönüştürülmüş,
- Etağ, Taksan, Tümosan, Asil Çelik A.Ş.ler 1998 yılında, Çelbor A.Ş. ise 2001 yılında Özelleştirme İdaresi Başkanlığına devredilmiştir.
Kurum halen;
- Merkez Teşkilatı
- 2 İşletme Müdürlüğü
- 10 Fabrika Müdürlüğü
ile faaliyetini sürdürmektedir.
Kurum halen; etkin, dinamik ve verimli çalışmaları ile TSK’nin geleneksel silah ihtiyacının tamamını karşılamakta, artan kapasite ve imkânları ile de ülkemiz sanayisine katkıda bulunmaktadır.
“Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu” markasına ilk yorum yapan sen ol