Türkiye'nin ilk 'mRNA' aşısı, hayvan deneyleri aşamasına geldi

Türkiye'de ilk defa genetik teknolojiyi kullanarak, m RNA temelli corona virüs aşısı geliştiren merkezlerden biri olan Selçuk Üniversitesi Tıbbi Genetik Bölümü’nde Haziran ayında başlanılan aşı çalışmaları, hayvan deneyleri aşamasına geldi. BioNTech ve Moderna firmalarının geliştirdiği aşıyla aynı özelliği taşıyan aşının gelecek yıl yaz aylarında insanların kullanımına sunulacağını söyleyen aşı projesi yürütücüsü Doç. Dr. Nadir Koçak, "Türkiye’de ilk m RNA çalışmasını biz yapıyoruz. Bu konu üzerinde yoğunlaştık. Türkiye’nin m RNA teknolojisiyle geliştirilmiş ilk aşısı oldu. Şu anda hayvan çalışmaları aşamasına geçmiş bulunmaktayız" dedi.

Corona virüs aşısı geliştiren 13 merkezden biri olan Selçuk Üniversitesi Tıbbi Genetik Bölümü’nde Türkiye’de ilk defa genetik teknoloji kullanılarak mRNA temelli corona virüs aşısı laboratuvar ortamında sentezlenerek, hayvan testleri aşamasına geldi.

Tıbbi Genetik Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nadir Koçak başkanlığında yürütülen projede Dicle Üniversitesi, İnönü Üniversitesi, Etlik Üniversitesi, Cerrahpaşa Üniversitesi, Uşak Üniversitesi, Karatay Üniversitesi’nden de bilim insanları görev alıyor.

TÜRKİYE’NİN İLK M RNA TEMELLİ AŞI ÇALIŞMASI

Türkiye’nin ilk m RNA aşı çalışmasına 15 Haziran’da başladıklarını belirten Tıbbi Genetik Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nadir Koçak şöyle dedi:

"Selçuk Üniversitesi Covid-19 platformunda 2 aşı çalışmasıyla temsil edilmekte. Biz Covid-19 platformu dahilinde mRNA aşı teknolojisine dayalı bir çalışma yapıyoruz. Bu mRNA teknolojisi, dünyada da yeni bir teknoloji. Yaklaşık 4-5 yıllık geçmişi var. Bizim aslında ekip olarak daha önceden kanser aşıları üzerinde ilgimiz vardı. Özellikle bu yönde okumalar ve çalışmalar içerisindeydik. Biz ekip olarak aslında bu süreçte vicdanen birtakım çalışmalar içerisine girme zorunluluğunu kendimizde hissettik ve bu yönde bir proje geliştirme süreci içerisine girdik. TÜBİTAK projemizi çok kısa süre içerisinde kabul etti. Fakat Covid-19 projesinde yer alan aşı grupları içerisinde en geç başlayan biz olduk, Haziran 15’te çalışmalara başladık. Türkiye’de ilk mRNA çalışmasını biz yapıyoruz. mRNA teknolojisi dünyada 3’üncü aşı teknolojisi olarak tanımlanıyor."

'MRNA'YI OLUŞTURUYORUZ'

MRNA temelli corona viris aşı çalışmasını anlatan Doç. Dr. Nadir Koçak, "3’üncü jenerasyon aşı teknolojisi bu. MRNA’yı oluşturuyoruz. Sonra mRNA’yı bireylere kas yoluyla uyguluyoruz. Bu m RNA hücrelere gidiyor, hücrede sitoplazmaya gidiyor. Orada ribozomlar tarafından virüsün proteinine dönüştürülüyor. Bu proteinler meydana geldiği için bağışıklık hücrelerimiz bunları tanıyor ve antikor oluşturuyor. RNA’lar DNA’dan genler var, DNA’lar RNA’lara dönüştürlüyor. RNA’lar x geninin RNA'sı oluyor. Hücrede sitoplazmaya giriyor. Sitoplazma da ribozomlarda proteinlere dönüştürülüyor. Bizim hücrelerde oluşan süreci taklit ediyor. Protein üretim teknolojisi de diyebiliriz. Buna sentetik biyoloji de diyoruz" dedi.

2021 YAZ ORTALARINDA İNSANLARA UYGULANABİLECEK

Aşının yakın zamanda hayvan deneylerinde kullanılacağını belirten Doç. Dr. Koçak, "Aşılardan bir tanesi hayvanlara uygulanmaya hazır. 1 ay sonra diğer üç tanesinin de eklenmesiyle 4 tanesini de hayvanlara uygulamaya başlayacağız. Bir tanesi için 10 gün içerisinde başlayacağız. Bu süre içerisinde diğer aşıları da uyguladıktan sonra en etkili olanla yolumuza devam etmeyi planlıyoruz. Bizim planımız yaz ayları. Yaz aylarında insanlara uygulanabilecek düzeye getirmeyi planlıyoruz. Yaz ortalarında süreç istediğimiz gibi tamamlanırsa, insanlara uygulamaya başlamış olacağız" dedi.

'VİRÜSE YAKALANIP, GELEYİM SİZDEN UZAK ÇALIŞIRIM DİYENLER OLDU'

Aşı çalışmalarında fedakarlıklarla dolu bir süreç yaşandığını söyleyen Doç. Dr. Nadir Koçak, "Arkadaşlar çok büyük fedakarlıklarla çalışıyorlar. Anadolu’nun çeşitli üniversitelerinden hocalarımız bu çalışmalar içerisinde yer alıyor. Bunun yanında yüksek lisans öğrencilerimiz, uzmanlık öğrencilerimiz de çalışmanın içerisindeler. Hepsi fedakarlık içerisinde, günde 4 saat uykuyla çalışıyorlar. Hafta sonları hepsi burada. Buranın ışığı hemen hemen hiç sönmedi diyebilirim. Bizim ekibimizin hemen, hemen yarısı virüse yakalandı. Bir pandemi hastanesinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Arkadaşlar hep fedakarlıklar gösterdi. Hatta virüse yakalandıkları zaman bile bizi arayıp ‘hocam iyi hissediyorum ben gelemez miyim? diyen arkadaşlar oldu. ‘Gelsem de sizden uzakta çalışsam’ diyenler oldu. Biz burada projemizde çalışan enfeksiyon hastalıklarında çalışan hocalarımızla danışarak süreci devam ettirdik. Bazen içimiz sızlayarak çalışmaları sınırlamak zorunda kaldığımız dönemlerimiz de oldu" diye konuştu.

Gen dizayn teknolojileri laboratuvar ortamında yapılıyor.

Kaynak: NTV, Türkiye'nin ilk 'mRNA' aşısı, hayvan deneyleri aşamasına geldi, Erişim: 29 Kasım 2020

https://www.ntv.com.tr/galeri/saglik/turkiyenin-ilk-mrna-asisi-hayvan-deneyleri-asamasina-geldi,2hqppuFsw0mPNqnrOMbWlg/mBdms6A-hkOMZ3WkZxxA_w