Hakikat yolunda 'Sosyal Ağ Haritası' platformunun rolü

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Doçent Doktor Ali Murat Kırık, Türkiye'nin ilk dijital yerli veri platformu Sosyal Ağ Haritası'nı AA Analiz Masası için değerlendirdi.

Sosyal medya; gerek etkileşimli yapısı, gerek katılımcı ortamı, gerekse de kullanıcı tarafından oluşturulan içeriği ile her geçen gün daha fazla gündeme gelmektedir. İçinde yaşadığımız çağda sosyal medya kullanımı rutin bir aktivite haline gelmiştir. Sosyal medya genellikle etkileşim, haber ve bilgilere erişim, hatta karar verme için kullanılmaktadır. Sosyal medya mecraları bilgiyi paylaşmak, oluşturmak ve yaymak için olduğu kadar ulusal ve uluslararası çapta diğer kullanıcılarla da iletişime geçilmesini sağlayan yeni nesil bir iletişim aracıdır. Bu yeni iletişim araçları incelemeler, pazarlama taktikleri ve reklam yoluyla tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyebilmekte, hatta seçmen tercihlerini bile yönlendirebilmektedir. Sosyal medya; iletişim ve ilişki kurma, bilgiye erişme ve bilgiyi yayma ve en iyi kararı verme yetimizi büyük ölçüde etkilemektedir.

Yurt dışı kaynaklı dijital veriler, güvenilmez ve manipülasyona açıktır.

Sosyal medyanın ticari boyutu

Henry Jenkins, katılımcı kültürü, farklı insanların veya toplumun hem tüketiciler hem de anlam katkıları olarak hareket etme ve ayrıca içeriği şekillendirmede önemli bir rol oynama yolu olarak tanımlar. Günümüzde katılımcı kültür, sosyal medya ile şekillenmekte ve vücut bulmaktadır. Kullanıcıların sosyal medya mecralarındaki aktiviteleri, geçirdikleri zaman, hatta hangi mecraları sıklıkla tercih ettiklerinin saptanması mühimdir. Bununla birlikte dijital çağda sosyal medya üzerinden toplanan veriler giderek önem kazanmaktadır. Sosyal medya verileri; kullanıcının konumu, konuşulan dil, biyografik veriler veya paylaşılan bağlantılar gibi meta verileri kapsamaktadır. Sosyal veriler, satışları artırabilme veya siyasi bir kampanya söz konusu olduğunda oy kazandırabilme stratejilerinin belirlenmesinde büyük pay sahibidir. Dolayısıyla reklam şirketleri açısından bu verilerin taşıdığı rol ve önem son derece büyüktür. Zira hedef kitlenin analizini gerçekleştirebilmek, bu verileri doğru şekilde elde edebilmeye bağlıdır. Örnek vermek gerekirse şirketler, hedef kitlelerini cinsiyet, konuşulan dil, kullanılan elektronik cihaz, yaş, ilgi alanları, konum ve diğer faktörlere göre daraltarak, reklamlarını daha spesifik ve öznel bir hale getirebilmektedir. Bunun ötesinde sosyal medya verileri, şirketlerin yalnızca yeni müşteri edinmelerine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda mevcut müşterilerle daha fazla etkileşim kurmalarına da yardımcı olur. Dolayısıyla artık sosyal medyanın ticari bir boyutunun var olduğu bir gerçektir.

Bu proje, Türkiye’nin “Siber Vatan” söylemine katkı sunacaktır.

Sosyal medya güçlü bir silah haline geldiği için etki gücü beklenenin çok ötesine geçmiştir. Teknoloji, giderek daha güçlü sunucular, daha hızlı internet ve dünya çapında giderek yaygınlaşan mobil cihazlarla bu mecraların büyümesini sağlamıştır. Ayrıca sosyal medya platformları, geliştiricilerin sosyal medya verilerini kullanan uygulamalar oluşturabilmeleri için veri tabanlarına erişmelerine olanak tanıyan uygulama-programlama ara yüzleri (API'ler) sunmaktadır. Buna karşılık, veri bilimcileri sosyal medya gönderilerini gerçek zamanlı olarak toplayıp analiz edebilmekte ve bu verileri çok çeşitli çalışmalara uygulayabilmektedir. Zira evren ve örneklemin tespit edilebilmesi adına sosyal medya verilerine duyulan ihtiyaç açıkça ortadadır.

Dijital sahada yerli veri: Sosyal Ağ Haritası

Gerek akademide gerekse de sektörde sosyal medyanın artık büyük önem taşıması yerli ve milli verilere olan ihtiyacı gözler önüne sermiştir. Bu kapsamda Türkiye'nin sosyal ağ dinamiklerini ve kullanım alışkanlıklarını sunacak “Sosyal Ağ Haritası”, T.C. İletişim Başkanlığı tarafından hizmete alınmış ve ücretsiz olarak tüm kullanıcılara veri sunmaya başlamıştır. Platformun temel amacı; Türkiye’nin sosyal ağ kullanım alışkanlıklarını farklı demografik veriler etrafında karşılaştırmalı olarak ortaya koymak, gerek akademi gerekse de özel sektör için verileri paylaşmak, ayrıca Türkiye'deki internet ve sosyal ağ kullanımı hakkında kamuoyunu bilgilendirmektir.

Bu platform üzerinden paylaşılan istatistikler ve infografikler, akademik çalışmalarda yoğun olarak tercih edilecektir. Zira yurt dışı ajans ve araştırma şirketlerinin verileri hem güvenilmez hem de manipülasyona açık bir yapıdadır. Evreni ve örneklemi, hatta araştırma yöntemi dahi belli olmayan bu veriler alternatifsiz yapı nedeniyle mecburi olarak tercih edilmiştir. Çok düşük örneklemi ve çok uzun periyotlu araştırmalarla elde edilen verilerin kullanılması net bilgiye ulaşmayı zorlaştırmıştır.

Sosyal medya verileri ne işe yarar?

Sosyal medya verileri her zamankinden daha fazla pazarlama stratejisini, taktiklerini ve mesajlaşmayı yönlendirmektedir. Buna sosyal medya pazarlaması da dahildir. Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesini kapsayan ve her araştırma döneminde en az 5 bin kişiyle görüşülen araştırmaları kapsayan Sosyal Ağ Haritası sitesine www.sosyalagharitasi.gov.tr adresinden erişebilmek mümkündür. Yılda dört kere yayınlanacak olan kapsamlı raporlarla birlikte kullanıcılar internet erişimi, cihaz sahipliği, oyun oynama alışkanlıkları, sosyal ağ kullanımı, Facebook, Instagram, Twitter ve YouTube gibi Türkiye’de en yoğun kullanılan sosyal medya mecralarının detaylı verilerine ulaşabilecektir.

Sosyal Ağ Haritası raporları aynı zamanda sosyal izleme ve değişim adına arşiv niteliği taşımaktadır. Bilindiği üzere sosyal izleme, kaçırmak istemeyeceğiniz bir fırsat ya da kaçınmak istediğiniz olası bir felaket sunan etkinliklerdeki ani artışlardan haberdar olmak için mecraları takip etmeye odaklanmaktadır. Sosyal medyanın kontrolsüz yapısı ve anonim hesaplar aracılığıyla yayılan dezenformasyon ve manipülasyonla mücadele noktasında da “Sosyal Ağ Haritası” önemli bir misyona sahip olacaktır.

Hakikate ulaşmanın giderek zorlaştığı günümüzde, uygulamalarda olduğu gibi verilerde de yerli bir platform üzerinden toplanması ve sunulması gerçekliğe ulaşmak adına son derece önemlidir. Sosyal Ağ Haritası’nın verilerine göre Türkiye'nin internet erişim oranı yüzde 85,7, sosyal ağ kullanım oranı ise yüzde 82,8’dir. Bu veriler bile Türkiye’nin sanal ortamla ne denli yoğun etkileşime girdiğini açık şekilde gözler önüne sermektedir. Her yıl 40'ın üzerinde rapor, 200'ün üzerinde interaktif grafik ve 130'un üzerinde infografik hazırlanması hedeflenen bu projenin Türkiye’nin “Siber Vatan” söylemine vereceği katkı son derece yüksek olacaktır.

[Doç. Dr. Ali Murat Kırık, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanıdır]

Kaynak: AA, "Hakikat yolunda 'Sosyal Ağ Haritası' platformunun rolü", erişim: 05.01.2022

https://www.aa.com.tr/tr/analiz/hakikat-yolunda-sosyal-ag-haritasi-platformunun-rolu/2465710